Άρθρα > Μελισσοκομία > Μαθήματα

4. Η κυψέλη

Κυριακή 16 Μαρ 2014, 15:13 | Κ. Μυγδανάλευρος

Πλήρη ανάπτυξη σμήνους μελισσών σε παραδοσιακή κυψέλη, με την ονομασία κοφίνι

Οι μέλισσες της οικογενείας mellifera mellifera είναι κοινωνικά έντομα και ζούνε πολλά μαζί σε κοινόβιο, δημιουργώντας έτσι ένα πολυπληθές σμήνος, μια μεγάλη κοινωνία η οποία λειτουργεί οργανωμένα, με τάξη και ρυθμό.

Από μόνες τους στην φύση κάνουν το σπίτι τους σε κουφάλες δένδρων, σε σχισμές και χαραμάδες βράχων, κάποιες φορές ακόμη και μέσα στην γη, σε μικρές σπηλιές και όπου αλλού μπορούν να προφυλαχθούν από τον άνεμο, την βροχή, το κρύο και τους φυσικούς τους εχθρούς που πραγματικά είναι πάρα πολλοί, διότι το μέλι το τρώνε όλα τα ζώα του πλανήτη μας, από το ταπεινό μυρμήγκι, μέχρι την αρκούδα και τον άνθρωπο.

Η κάθε μέλισσα από την στιγμή που θα γεννηθεί, μαθαίνει τι ακριβώς πρέπει να κάνει μέσα στο σπίτι της και εκπαιδεύεται από τις παλιές μέλισσες-τροφούς. Πολλές από τις ενέργειες των μελισσών όμως, μεταδίδονται μέσω του γονιδιώματος  τους, η κληρονομική μεταφορά πληροφοριών μέσω DNA είναι βασική και άκρως σημαντική για την επιβίωση τους.
Τοποθετούμε τα πατώματα για να αναπτυχθεί το μελίσσι, να αποφύγουμε τον συνωστισμό των μελισσών, για καλύτερο αερισμό, για την αποθήκευση και το σφράγισμα μελιών αλλά και για να αναβάλλουμε προσωρινά την τάση σμηνουργίας
Ο άνθρωπος, από τους νεολιθικούς χρόνους, δημιούργησε με τα πρωτόγονα μέσα που διέθετε τις κατάλληλες συνθήκες να έχει κοντά του τα σμήνη των μελισσών προς εκμετάλλευση.

Γονοφωλιά κυψέλης Langstroth η ονομαζόμενη και ΕυρωπαϊκήΣτην αρχή με άχυρο, λάσπη και σκέπασμα με πυκνά κλαδιά - έτσι έφτιαχνε και το δικό του σπίτι - κατόπιν με άχυρα, με σβουνιές αγελάδας και αλόγων που αδιαβροχοποιούσαν το εσωτερικό της φωλιάς των μελισσών, μετά άρχισε να πλέκει καλάμια και να τα καλύπτει με σβουνιές.

Οι ορεινοί λαοί, έκοβαν ίσα τμήματα κορμών τα πελεκούσαν το εσωτερικό και τοποθετούσαν τα σμήνη.

Στις νησιωτικές περιοχές, ψήνανε σε φούρνους, για να μην σπάνε εύκολα, σωληνωτές κατασκευές, μήκους 60 έως 90 εκατοστά οι οποίες δέχονταν στο εσωτερικό τους ένα σμήνος μελισσών η κάθε μία. 

Κάποιοι άλλοι τοποθετούσαν τα σμήνη σε κτισμένες φωλιές σε τοίχους και άλλες ευφάνταστες κατασκευές. Στην πατρίδα μας κάθε τόπος παλαιά είχε και τον δικό του τύπο κυψέλης αλλά και την δική του ονομασία για αυτές. Κοφίνια, δισέλια, καλαθούνες, υψέλια, καλάθια, κοφινέλια, είναι μερικά από τα ονόματα των κατά τόπους κυψελών.
Τα δυνατά μελίσσια μπορεί να έχουν δυο και τρία πατώματα κάποιες εποχές του χρόνου.
Όλα τα παραπάνω σταματάνε στην μελισσοκομικά καταπληκτική, ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 1852 που ο L.L. Langstroth εφευρίσκει την πρώτη σύγχρονη ξύλινη κατασκευή με απόλυτα ελεγχόμενα τα δέκα πλαίσια στο εσωτερικό της, αλλά και ορίζει το πάνσοφο διάστημα της μέλισσας (9 χιλ).

Νομαδική μελισσοκομία, κυψέλες Lagstroth κατά την φόρτωση για μεταφορά με πλωτό μέσονΤο τεχνικό σπίτι των μελισσών το ονομάζουμε κυψέλη. Το κάθε σμήνος έχει μία μέλισσα-βασίλισσα, μερικές εκατοντάδες μέλισσες-κηφήνες και δεκάδες χιλιάδες μέλισσες-εργάτριες. Όλες μαζί συνθέτουν την κοινωνία μιας κυψέλης η οποία αποτελείται από δύο μέρη ή τμήματα, τον μελιτοθάλαμο και την γονοφωλιά.

Το κάτω τμήμα λέγεται γονοφωλιά γιατί στο μέρος αυτό, μέσα στα κελιά των κηρηθρών που συγκρατούνται από τα πλαίσια, γεννά η μέλισσα - βασίλισσα τα αυγά και μεγαλώνει ο γόνος, δηλαδή οι προνύμφες των μελισσών.

Το επάνω μέρος λέγεται πάτωμα ή μελιτοθάλαμος γιατί εκεί οι εργάτριες-μέλισσες αποθηκεύουν μέσα στα κελιά των κηρηθρών, το μέλι τους και τέλος το καπάκι που έχει τα παράθυρα για να κυκλοφορεί ο αέρας και να αερίζεται η κυψέλη.

Τα δυνατά μελίσσια μπορεί να έχουν δυο και τρία πατώματα κάποιες εποχές του χρόνου. Τοποθετούμε τα πατώματα για να αναπτυχθεί το μελίσσι, να αποφύγουμε τον συνωστισμό των μελισσών, για καλύτερο αερισμό, για την αποθήκευση και το σφράγισμα μελιών αλλά και για να αναβάλλουμε προσωρινά την τάση σμηνουργίας.

Γονοφωλιές μπροστά στους καταρράκτες της ΕδέσσηςΣτην Ευρώπη φέρανε τις πρώτες κυψέλες τύπου Langstroth στις αρχές του 1920 στην Αγγλία, μετά σε Γαλλία, Ισπανία και Γερμανία. Στην χώρα μας, για να βοηθήσει την Ελληνική μελισσοκομία, το Υπουργείο Γεωργίας έφερε πειραματικά στις αρχές του 1955 τις πρώτες κυψέλες και μετά απο δύο χρόνια περίπου μέσω της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος άρχισε να πουλά σε όποιον μελισσοκόμο ήθελε να αλλάξει τα παραδοσιακά κοφίνια ή υψέλια με τις νέες κυψέλες τις οποίες ονόμαζε Ευρωπαϊκές.
Οι κυψέλες που υπάρχουν στην χώρα μας σαν τεχνοτροπία των 10 πλαισίων είναι περίπου 160 ετών.
Η ουσία όμως είναι, πως αυτού του τύπου η κυψέλη ταιριάζει πολύ καλά με την ανάπτυξη των μελισσιών τις εποχές των ανθοφοριών και των μελιτοεκκρίσεων, με αποτέλεσμα οι ποσότητες συλλογής να είναι αποδεκτές

Επίσης, η είσοδος στην Ελλάδα της κυψέλης Langstroth βοήθησε τους Έλληνες μελισσοκόμους να καταλάβουν καλύτερα την λειτουργία του μελισσιού και να αναπτύξουν και εμπορικά της μελισσοκομική τους τέχνη.

Τα τελευταία χρόνια έγινε πολύ αποδοτική για το οικογενειακό εισόδημα η ασφαλής μεταφορά μελισσοσμηνών με την νομαδική μελισσοκομία όσων ασχολούνται επαγγελματικά, ερασιτεχνικά ή από χόμπι.

Τελευταία τροποποίηση: 13/4/2015, 12:44

Διαβάστε ακόμη:

1. Αγορά μελισσοσμηνών
Καλό είναι να τα βρει με τον εαυτό του ο κάθε νέος και νέα μελισσοκόμος, δηλαδή τι ακριβώς θέλει, να αγοράσει μελίσσια για να πάρει μέλια στην πρώτη ανθοφορία, ή να πάρει μικρά και να τα μεγαλώσει για να μάθει και να...

2. Ο αρχάριος και το ξεκίνημα
Πριν το ξεκίνημα, η ενημέρωση είναι το Α και το Ω για τον νέο ή την νέα που θέλει να ασχοληθεί με τις μέλισσες, αγοράζοντας δυο τρεις κυψέλες, πως πρέπει να έχει κατά νου ....

3. Αποφυγή λαθών στην Μελισσοκομία
Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε τα λάθη και τις παραλείψεις ασκώντας την τέχνη της Μελισσοκομίας, δεδομένου ότι πρέπει να δοκιμάζουμε και να εξετάζουμε με προσοχή όλες τις υπάρχουσες μεθόδους και τεχνικές. Τα λάθη μπορούν να αποφευχθούν όταν τα πάντα γίνονται με προσοχή και μελέτη.

5. Αισθήσεις μελισσών
Η όσφρηση της μέλισσας είναι μεγάλη, περίπου 10 φορές οξύτερη από την όσφρηση του ανθρώπου και 3-4 φορές από του σκύλου. Μπορεί να ανιχνεύει οσμές από μεγάλες αποστάσεις, αλλά και απειροελάχιστες ποσότητες στον αέρα.

6. Το σώμα των μελισσών
Όπως στα διάφορα έντομα έτσι και στις μέλισσες το σώμα τους χωρίζεται σε τρία μέρη: Το κεφάλι, τον θώρακα και την κοιλιά. Στο κεφάλι της ευρίσκονται αισθητήρια όργανα. Ο θώρακας περιέχει τα πόδια και τα φτερά. Η κοιλιά περιέχει τα όργανα για την πέψη και την αναπαραγωγή.

7. Φυλές μελισσών
Ο διαχωρισμός των φυλών των μελισσών έχει γίνει με τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά (βιομετρικούς μεθόδους διαχωρισμού των φυλών) αλλά και από τα μακροσκοπικά γνωρίσματά τους. Το είδος Apis mellifica έχει εξαπλωθεί στο μισό της γης.

Σχόλια