Άρθρα > Μελισσοπαίδεια > Εχθροί

Σερσένι ή σκούρκος

Δευτέρα 23 Σεπ 2013, 00:02 | Κώστας Μυγδανάλευρος

Μεγάλη σφήκα ή σερσένι ή κουρκούμπανος ή σκούρκος και λοιπά ονόματα σε όλη την Ελλάδα

Η μεγάλη κίτρινη σφήκα ή σερσένι, ή σκούρκος ή κουρκούμπανος και άλλα πολλά κατά τόπους ονόματα έχει σε διάφορα μέρη της χώρας μας. Είναι πραγματικά μια μεγάλη απειλή για κάθε μελισσοκομείο. Μια φωλιά από τέτοιες μεγάλες σφήκες μπορεί να διαλύσει στην κυριολεξία μια κυψέλη μεσαίας δυναμικότητας σε λίγες ώρες.

Αυτή λοιπόν η σφήκα κατασκευάζει την φωλιά της μέσα σε κουφάλες δένδρων, σε χαλάσματα παλαιών και ακατοίκητων κτηρίων, μέσα στο έδαφος, σε παλιές σκεπές και όπου αλλού μπορέσουν αν δεν ενοχληθούν. Είναι κοινωνικά έντομα και δημιουργούν και αυτά αποικίες, που κάποιες φορές ξεπερνούν τα 500 έντομα.

Κάθε χρονιά κατασκευάζουν νέα φωλιά, κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, ανάλογα με τις ανάγκες και την γέννα της βασίλισσας τους.
Ο πληθυσμός μιας αποικίας από μεγάλες σφήκες, μπορεί εύκολα να ξεπεράσει τα 500 έντομα.

Ο κύκλος της ζωής τους
Κάθε άνοιξη οι ζευγαρωμένες βασίλισσες που επιβίωσαν από τα κρύα του χειμώνα, ξυπνάνε από την χειμέρια νάρκη τους και αρχίζουν την κατασκευή της φωλιάς, και την εξεύρεση τροφής για τις πρώτες λάρβες που δημιουργήθηκαν από τα πρώτα αυγά που γέννησαν. Οι φωλιές προστατεύονται από φυσικά φαινόμενα βροχής και αέρα μέσα σε κοιλότητες βράχων, κορμών δένδρων και κοιλότητες μέσα στην γη.

Τα κελιά και ολόκληρη η αποικία κατασκευάζεται από τους χυμούς των δένδρων που προκύπτουν από το μάσημα των σφηκών. Πληγιάζουν με τις ισχυρές δαγκάνες τους νεαρούς και τρυφερούς κορμούς των δένδρων, βελανιδιάς, αγριογκορτσιάς, ή αγριοαχλαδιάς κ.α. Από το σημείο που πληγιάζει το δένδρο βγαίνει χυμός, οι εργάτριες σφήκες μασάνε το χυμό μαζί με μικρές ίνες που κόβουν από την φλούδα. Στο πέταγμα της επιστροφής τους για την φωλιά το αλέθουν στο στόμα τους και δημιουργούν ένα είδος πολτού. Κτίζουν τοποθετώντας και πλάθοντας με αρκετή επιδεξιότητα τον πολτό και δημιουργούν τα κελιά που θα δεχτούν τα αυγά της βασίλισσας τους.
Εάν τσιμπηθείτε τοποθετήστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο, σίγουρα ανακουφίζει.
Οι εργάτριες σφήκες προμηθεύουν με ζωικές πρωτεΐνες τα κελιά, κουβαλώντας κάμπιες, ακρίδες, μέλισσες και άλλα έντομα τα οποία τα τοποθετούν πάνω από τα αυγά και αφού γεμίσουν τα σφραγίζουν. Έτσι αναπτύσσονται οι νεαρές σφήκες και όταν γίνουν πλήρη έντομα κόβουν με τις ισχυρές τους δαγκάνες τα καλύμματα των κελιών και βγαίνουν για εργασία και καταστροφή. Αν και η σφήκα είναι κατά κύριο λόγο σαρκοφάγο έντομο, πληγιάζει την φλούδα και τρώει χυμούς φρούτων αλλά και διάφορα ζαχαρούχα υγρά.

Ο πληθυσμός μια αποικίας από μεγάλες σφήκες μπορεί εύκολα να ξεπεράσει τις 500 όταν υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες διατροφής. Μπορεί να αυξηθούν ακόμα και στα 1000 μέχρι το μέσον του φθινοπώρου στα νησιά του νότιου Αιγαίου, στη νότια Ελλάδα, στην Κρήτη και Κύπρο.

Προς το τέλος του Σεπτέμβρη με μέσα Οκτωβρίου ζευγαρώνουν οι νέες βασίλισσες με τα αρσενικά. Μετά το ζευγάρωμα, οι νέες βασίλισσες ψάχνουν και βρίσκουν κατάλληλο μέρος για ξεχειμώνιασμα πέφτοντας σε χειμερία νάρκη. Διαχειμάζουν μέσα στο έδαφος οπου η θερμοκρασία δεν πέφτει πολύ. Επίσης κάτω από φλούδες γέρικων δένδρων, ή μέσα σε απάνεμα παλιά χαλάσματα, ή παλαιά κτήρια κλπ. Οι φωλιές αυτές επαναχρησιμοποιούνται. Οι εργάτριες σφήκες και η παλαιά βασίλισσα χάνονται μετά το τέλος του φθινοπώρου και κατά την διάρκεια του χειμώνα.

Σερσένια ή σκούρκοι έχουν πληγιάσει το φρούτο ενός Λωτού Ζημιές/οφέλη
Οι μεγάλες σφήκες καταστρέφουν τα φρούτα, αφού με τις μεγάλες και δυνατές τους δαγκάνες τρυπούν την φλούδα στα ώριμα κυρίως φρούτα, για να πάρουν τους ζαχαρούχους χυμούς τους. Αποφλοιώνουν μεγάλα τμήματα νέων κλαδιών, τόσο σε δασικά όσο και οπωροφόρα δένδρα προς λήψη των οικοδομικών υλικών για την κατασκευή της αποικίας των. Επίσης εκτελούν καταστροφικές επιθέσεις σε κυψέλες μελισσών για τροφοδότηση των προνυμφών τους. Τέλος υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για δημιουργία σοβαρού αλλεργικού επεισοδίου με το κάθε τσίμπημα τους σε άνθρωπο.

Οι μεγάλες σφήκες είναι πραγματικά αδηφάγα αρπακτικά έντομα, και μπορούν να βοηθήσουν μόνον στον έλεγχο των πληθυσμών των επιβλαβών εντόμων. Στην χώρα μας τέτοια έντομα για παράδειγμα είναι  κάποιες χρονιές οι ακρίδες.

Διαχείριση
Απο μόνες τους μειώνονται κάθε χρόνο με την πάροδο του καλοκαιριού. Οι πληθυσμοί των αποικιών τους χάνονται απότομα προς το τέλος του φθινοπώρου.

Οι παλιές φωλιές επαναχρησιμοποιούνται. Εάν υπάρχει φωλιά στον τοίχο της κατοικίας σας μην προσπαθήστε να την κλείσετε γιατί οι μεγάλες σφήκες θα καταφέρουν με τα σαγόνια τους να την ξανανοίξουν ή πιθανόν να φτιάξουν μια καινούργια. Εάν οι σφήκες στο σημείο που ευρίσκεται η φωλιά τους δεν εγκυμονεί κινδύνους για περαστικούς δεν την ενοχλούμε. Εάν είναι σε μια υψηλής κυκλοφορίας περιοχή τότε καλέστε κάποιους επαγγελματίες του είδους, δεδομένου ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος πολλών επώδυνων τσιμπημάτων.

Ενέδρα για μέλισσες πάνω στο καπάκι μιας κυψέλης.Τσίμπημα
Οι μεγάλες σφήκες αποφεύγουν συνήθως να επιτεθούν χωρίς αιτία σε άνθρωπο και τον αντιμετωπίζουν με την φυγή τους. Τσιμπάνε μόνον όταν απειλούνται ή όταν η παρουσία του ανθρώπου ευρίσκεται πάνω στην πορεία πτήση τους και δίπλα από την φωλιά τους ή όταν τραντάζεται ή ενοχλείται η φωλιά τους. Εάν τσιμπηθείτε τοποθετήστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο, σίγουρα θα σας ανακουφίσει.

Τα τσιμπήματα μερικών εντόμων μπορούν να γίνουν απειλή για την ζωή σε ορισμένα άτομα που είναι αλλεργικά. Μια αλλεργική αντίδραση (αλλεργικό σοκ) δεν ξεπερνιέται εύκολα χωρίς ιατρική φροντίδα. Αν είστε αλλεργικός και τσιμπηθείτε, μην πανικοβληθείτε, ο πανικός χειροτερεύει την κατάσταση, προσπαθήστε να φτάσετε το συντομότερο δυνατόν σε κάποιο Νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας.

Μην προσπαθήσετε ποτέ να καταστρέψετε μια φωλιά απο σφήκες αν είστε αλλεργικός

Το κείμενο είναι γραμμένο από τον μελισσοκόμο Κ. Μυγδανάλευρο και αναρτήθηκε για πρώτη φορά το 2005 στο site melissokomos.com

Τελευταία τροποποίηση: 23/5/2015, 20:39

Διαβάστε ακόμη:

Αχερόντια ατροπός
Θεωρείται εχθρός της μέλισσας από λάθος αφού δεν πειράζει καθόλου τις μέλισσες αλλά ασχολείται μόνον με το μέλι όταν καταφέρνει να μπει στην κυψέλη. Φτάνει να τρώει ...

Μύγα ληστής (Robber fly)
Δεν έχει δοθεί λαϊκή μελισσοκομική ονομασία στην χώρα μας για το παρακάτω έντομο-εχθρό των μελισσών μας, έτσι το όνομα για να το ξεχωρίζουμε θα το πάρουμε από τα χαρακτηριστικά του εντόμου, βαπτίζοντας το, μύγα ληστή...

Ο Μάντης
Στην Ελλάδα και την Κύπρο τον Μάντη τον γνωρίζει ο λαός με διάφορες ονομασίες, προσευχητής, ικέτης, αλλά και σαν το αλογάκι της Παναγίας. Τα ονόματα αυτά τα έλαβε προφανώς λόγω του ταπεινού προφίλ που παρουσιάζει η όλη στάση του.

Το μικρό σκαθάρι της κυψέλης
Παρασιτικό νόσημα που μολύνει την κυψέλη σε κατάσταση προνύμφης. Σε περίπτωση αναγνώρισής του απαιτείται η αναφορά του στις αρμόδιες υπηρεσίες σύμφωνα με ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η Αράχνη
Από την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο, οι μέλισσες που συλλαμβάνονται από τις αράχνες είναι χιλιάδες. Πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε μέλισσες νεκρές στους ιστούς μέσα και δίπλα από το μελισσοκομείο μας, αλλά οι περισσότερες δεν πέφτουν στην αντίληψη μας διότι ...

Ο Κηρόσκορος
Ο κηρόσκορος είναι μια νυκτόβια πεταλούδα που δραστηριοποιείται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπερνά τους 12 βαθμούς Κελσίου. Η επιστημονική του ονομασία είναι Galleria mellonela. Μετά τον μήνα Μάιο ή από μέσα Απριλίου αρχίζουν και γεννούν μέχρι ...

Σχόλια