Άρθρα > Μελισσοκομία > Εγκατάσταση

Διάσωση μελισσιών από ακραία καιρικά φαινόμενα

Σάββατο 15 Οκτ 2016, 18:21 | Κώστας Μυγδανάλευρος

05 Αυγ 16. Μελισσοκομείο σε κοιλότητα εδάφους. Η λάθος θέση

Με αφορμή πρόσφατο γεγονός από ξαφνική κακοκαιρία μεγάλης έντασης και διάρκειας που είχε σαν αποτέλεσμα τον πνιγμό μελισσιών νέου συναδέλφου, ξεκίνησα να γράφω για τις περιπτώσεις που όλο και πιο συχνά γίνονται πραγματικότητα, αληθινά σενάρια που έρχονται κοντά σε μας ή γνωστούς και φίλους συναδέλφους μελισσοκόμους.

Ξαφνική μεγάλη μπόρα, πλημμύρισε την τοποθεσία που έχουμε τοποθετήσει τα μελίσσια μας, οι κυψέλες μας μισές στο νερό και μισές έξω, με ότι απόμεινε από τους πληθυσμούς να προσπαθούν να επιβιώσουν. Άλλη καταστροφική περίπτωση αυτή της πυρκαγιάς από πτώση κεραυνού, εκδηλώθηκε μεγάλη πυρκαγιά, έκαψε μέρος του μελισσοκομείου μαζί και μέρος των κυψελών μας.

Στιγμές σοκ, στιγμές "σαστιμάρας", κενού μυαλού, ψυχικής κατάπτωσης, αγανάκτησης και μεγάλης απελπισίας.
Και μετά τι; Από πού να αρχίσεις και που να τελειώσεις! Ποια η τύχη του έμψυχου υλικού που σώθηκε από την ολική καταστροφή; Το μελισσοκομικό υλικό τι θα απογίνει, λάσπες, χώματα, νερά, υγρασία.

08 Σεπ 16. Αποτέλεσμα ακραίου καιρικού φαινομένου στο μελισσοκομείο που τοποθετήθηκε σε λάθος θέση. Ποιες οι ενέργειες που πρέπει να κάνει ο μελισσοκόμος ώστε να μπορέσει σε γρήγορο διάστημα τα μελίσσια του να ξαναπάρουν την επάνω βόλτα; Πολλά τα ερωτήματα που χρήζουν απάντησης και ενέργειες που επιβάλλεται να γίνουν άμεσα για την διάσωση των πληθυσμών.

Γι' αυτούς τους λόγους λοιπόν, η τοποθέτηση των κυψελών πρέπει να γίνεται όπως περιγράφεται στο μάθημα 16, "Επιλογή τοποθεσίας και εγκατάστασης", με γνώμονα την ασφάλεια των μελισσών μας από τυχόν ξαφνικές καλοκαιρινές μπόρες ή πυρκαγιές. Πιο κάτω δίνονται οδηγίες για τις πρώτες ενέργειες μας σε κάθε μία των περιπτώσεων, όπως προσωπικά τις βίωσα, σε πλημμύρα και σε μεγάλη πυρκαγιά.

Πλημμύρισε το μελισσοκομείο μας από ξαφνική και μεγάλη σε διάρκεια μπόρα. 
Άμεσες ενέργειες

Το πρώτο μας μέλημα είναι να βγάλουμε αμέσως τις κυψέλες έξω από το νερό. Η τοποθέτηση των πλημμυρισμένων κυψελών σε ασφαλές και στεγνό μέρος, στην ίδια τοποθεσία δίπλα από το σημείο αρχικής τοποθέτησης, αν και εφόσον μας το επιτρέπει το έδαφος. Διαφορετικά ψάχνουμε και βρίσκουμε βατό σημείο για την προσωρινή εναπόθεση των κυψελών μας, μέχρι να τις μεταφέρουμε σε άλλη τοποθεσία που θα μπορούμε να επέμβουμε πιο άμεσα στην διάσωση των μελισσιών και συντήρηση των υλικών.

Η αλλαγή θέσης των κυψελών κατά την διάσωσή τους από το νερό και η μετακίνηση τους μερικά μέτρα ποιο πέρα, θα κάνει τις μέλισσες να πετάνε στα χαμένα, να μην ξέρουν που θα πάει η κάθε μία που βγαίνει από την κυψέλη της. Αυτές οι μέλισσες θα χαθούν πολύ εύκολα αφού δεν έχουν την δυνατότητα να επιστρέψουν ξανά στην ίδια την κυψέλη. Αντιλαμβανόμαστε αμέσως το βαρύ πέταγμα τους, αλλά και το πόσο κρυωμένες είναι αφού έρχονται και κάθονται πάνω στα χέρια μας και στα ρούχα μας να ζεσταθούν, κατά το διάστημα της διάσωσης.

Αν έχουμε χειμωνιάτικες πόρτες, τις αφαιρούμε.

Ανασηκώνουμε τις κυψέλες από το πίσω μέρος να στραγγίζουν τα νερά από τις εισόδους.

Ελέγχουμε την περιοχή γύρω από το μελισσοκομείο μας γιατί μπορεί κάποια μελίσσια να κάνουν εγκατάλειψη των κυψελών τους και να κρέμονται στα κλαδιά κοντινών θάμνων ή δέντρων.

Η επόμενη κίνηση μας είναι μια μικρή επιθεώρηση για να δούμε ποιες βασίλισσες και ποια μελίσσια επέζησαν της καταστροφής.

Στις κυψέλες με ολική καταστροφή του ζωικού κεφαλαίου κλείνουμε τις εισόδους και τις απομακρύνουμε σε άλλο σημείο για φόρτωση, μεταφορά και άμεση συντήρηση στην αποθήκη μας.

Μεταφέρουμε τα διασωθέντα μελίσσια σε μέρος πάνω από τρία χιλιόμετρα.

09.Σεπ15. Κυψέλες σε αλλαγή θέσης. Μετά τον πνιγμό, απώλεια σημαντικού αριθμού συλεκτριώνΕπιθεώρηση μελισσοσμηνών
Στην καινούργια τοποθεσία που μεταφέραμε τα μελίσσια μας, πρέπει να επιθεωρήσουμε διεξοδικά ένα προς ένα τα μελίσσια και να αλλάξουμε τις κατεστραμμένες ή λασπωμένες κηρήθρες, ακόμη και αυτές που έχουν γόνο ή τροφές.

Τοποθετούμε χειμωνιάτικες πόρτες, για να μπορέσει το μελίσσι να δημιουργήσει στο εσωτερικό του γρήγορα ομοιόσταση.

Η απότομη μετακίνηση ή το αναποδογύρισμα των κυψελών, χωρίς την δυνατότητα εξόδου των μελισσών (φραγή εισόδων από νερό ή λάσπη), η αύξηση της υγρασίας στο εσωτερικό, η απώλεια της ομοιόστασης αλλά και πιθανή έλλειψη τροφών που ίσως να καλύφθηκαν από το νερό που εισήλθε βίαια στην κυψέλη, είναι μερικοί καλοί λόγοι να στρεσαριστούν άγρια τα μελίσσια μας και να γίνουν πολύ επιθετικά. Μικρές ποσότητες καπνού και λίγο ράντισμα με χλιαρό σιρόπι μέσα στην κυψέλη κατά την διάρκεια των επιθεωρήσεων,  θα κρατήσουν ήρεμες τις μέλισσες για να κάνουμε τον έλεγχο χωρίς πρόβλημα.

Βγάζουμε τις κηρήθρες που έχουν λάσπες, χόρτα ξερά και χώματα, αν έχουμε την δυνατότητα με ένα ραντιστήρι νερού και μικρά τινάγματα, χωρίς μεγάλη πίεση να αφαιρέσουμε κάποια από τα παραπάνω ξένα σώματα το κάνουμε, διαφορετικά τις κατευθύνουμε για συντήρηση στην αποθήκη μας.

Τάισμα 
Αφού απομακρύνουμε τα μελίσσια από το πλημμυρισμένο μέρος και τα μεταφέρουμε σε σίγουρη και ασφαλή τοποθεσία, προβαίνουμε σε ενέργειες για την αναζωογόνηση τους. 

Σκοπός μας είναι να ξαναβάλουμε τα μελίσσια στην θέση πριν την πλημμύρα, στον καθημερινό ρυθμό λειτουργίας τους. Τις συλλέκτριες στους ρυθμούς συλλογής, τις βασίλισσες στους ρυθμούς γέννας που είχαν και γενικά να αρχίσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα να οργανωθούν και να αναπτυχθούν για να μπορέσουν να συλλέξουν ή ακόμη να ξεχειμωνιάσουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, διότι ακόμη και αυτά τα μικρά έντομα σε απότομες αλλαγές και μεταβολές, στρεσάρονται.

Αλλάζουμε τις λασπωμένες κηρήθρες με καινούριες, σκουρόχρωμες αν είναι δυνατόν τις προτιμούν καλύτερα οι βασίλισσες για γέννα.

Ταΐζουμε την ίδια ημέρα, ανάλογα με την δυναμικότητα τους το καθένα, από μισό έως ένα κιλό χλιαρό σιρόπι,1 ζάχαρη 1 νερό.  

Την επομένη μέρα τοποθετούμε ένα κιλό βανίλια στα μελίσσια για διέγερση, οι βασίλισσες πρέπει σε γρήγορους ρυθμούς να ξαναβρούν τον ρυθμό γέννα τους.

Δεν τα ενοχλούμε για 5 ή 6 ημέρες, μετά κάνουμε επιθεώρηση για να δούμε ποια μελίσσια είναι οργανωμένα, μάζεψαν γύρες, έχουν αυγά, προνύμφες και γενικά πια μελίσσια ξεπέρασαν το σοκ και ποια όχι.

Μελίσσια που δεν έχουν βασίλισσες τα ενώνουμε αμέσως, ή ενισχύουμε με τους πληθυσμούς τους και τους όποιους γόνους διαθέτουν, κάποια μικρότερα.

09 Σεπ 16. Από που να ξεκινήσεις και που να τελειώσεις...Συντήρηση υλικών
Η συντήρηση σε πρώτο χρόνο, περιλαμβάνει:

Την άμεση πλύση των πλημμυρισμένων κυψελών, το πλύσιμο λασπωμένων άδειων κηρηθρών, με τροφές και το πλύσιμο κηρηθρών με γόνο. Καθαρίζουμε τις κυψέλες που χάθηκαν τα μελίσσια με μπόλικο καθαρό νερό τρίβοντας τες, για να απομακρύνουμε χόρτα, λάσπες, χώματα, νεκρές μέλισσες και τις τοποθετούμε ανοικτές με την είσοδο προς το δάπεδο να φύγουν τα νερά. Καλό είναι να μπορέσουμε να τις σκουπίσουμε εσωτερικά μετά το πλύσιμο για να στεγνώσουν εύκολα και γρήγορα. Αυτές μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για να μεταγγίσουμε τα διασωθέντα μελίσσια από τις επόμενες, και ούτω καθ' εξής, μέχρι να καθαριστούν όλες οι λερωμένες κυψέλες εσωτερικά από τις λάσπες. Τις χωρίς γόνο κηρήθρες, με λασπωμένα κελιά, τις τοποθετούμε με τον κηρηθροφορέα προς τα κάτω και με το λάστιχο της βρύσης, πάντα με μικρή πίεση τις ξεπλένουμε, έτσι θα φύγουν οι λάσπες. Όταν καθαρίσει η μία πλευρά, γυρίζουμε και από την άλλη.

Τα ξεπλυμένα άδεια πλαίσια τα τοποθετούμε σε πατώματα και πλάγια θέση σε σκιερό μέρος, να αερίζονται για να εξατμιστούν τα νερά από το πλύσιμο. Για πιο γρήγορο στέγνωμα, μπορούμε να τις τοποθετήσουμε στον μελιτοεξαγωγέα μας, με μερικές στροφές να φύγουν τελείως τα νερά από το πλύσιμο και μετά να τις δώσουμε στα μελίσσια.

Το μεγάλο πρόβλημα μας είναι οι κηρήθρες με γόνο. Είναι πολύ δύσκολο να αποφασίσει και να προβεί κανείς σε μια τέτοια ενέργεια, δηλαδή να απομακρύνει πλαίσια με γόνο από την γονοφωλιά στην αποθήκη για να αφαιρέσει λάσπες και χώματα. Μπορεί όμως να κάνει κάποιες κινήσεις εκεί στην νέα τοποθεσία που μετέφερε το μελισσοκομείο του. Ο σφραγισμένος γόνος δεν έχει μεγάλο πρόβλημα στην συντήρηση του. Με μερικά ψεκάσματα από καθαρό νερό στα λασπωμένα κελιά και ένα τύλιγμα με ένα βαμβακερό πανί για να απορροφήσει τα όποια νερά υπάρχουν, μπορούμε να τα ξανά τοποθετήσουμε στην θέση τους. Εκείνος που χρειάζεται μεγάλη προσοχή είναι ο ανοικτός γόνος. Στα κελιά που εισχώρησε το νερό, οι προνύμφες όλες θα πνιγούν, αντίθετα τα αυγά που έμειναν κολλημένα στα κελιά τους αν και τα σκέπασε το νερό θα αντέξουν για 10 με 12 ώρες, μπορούμε να τα δώσουμε στα μελίσσια μας πάλι.

09 Σεπ 16 Συνάδελφοι βοηθάνε στην διάσωση μελισσιών Εάν αφήσουμε χωρίς να πλύνουμε τα πλαίσια που έχουν την μισή κηρήθρα λερωμένη με ξεραμένη λάσπη, οι μέλισσες θα τις προπολήσουν και η λάσπη θα μείνει για αρκετά χρόνια μέσα στα κελιά, αυτές τις κηρήθρες οι βασίλισσες τις γεννούν δύσκολα έως καθόλου. Ακόμη και αν τις προορίζουμε για τον μελιτοθάλαμο, με την εξαγωγή των μελιών, τόσο στον μελιτοεξαγωγέα, όσο και στα δοχεία ηρεμίας μελιών, θα διαπιστώνουμε πως στον πυθμένα τους, πάντα θα υπάρχουν ψήγματα λάσπης.

Τις κυψέλες με τις βασίλισσες που διασώθηκαν, αλλά έχουν στα τοιχώματα λάσπες και χώματα, τις αλλάζουμε αφού πρώτα μεταγγίσουμε τα πλαίσια με τους πληθυσμούς και τις τροφές σε καθαρές κυψέλες που τυχόν έχουμε, διαφορετικά τις μεταγγίζουμε στις πλυμένες από την αποθήκη μας.

Δύσκολες καταστάσεις σίγουρα, πολύ άγχος, κούραση και ένας αγώνας με τον χρόνο να προλάβουμε να σώσουμε ότι σώζετε.

Με γνώμονα την παλιά μελισσοκομική ρήση "Πολλά Χέρια Ευλογημένα", δεν ντρεπόμαστε ούτε είναι κακό να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιους συναδέλφους μας, να μας συνδράμουν στην μεταφορά, στην επιθεώρηση αλλά και στην συντήρηση αυτών των μελισσιών. Ακόμη και αν είμαστε μακριά από την έδρα μας, σε νομαδική μελισσοκομία, μπορούμε να απευθυνθούμε στον πλησιέστερο Μελισσοκομικό Σύλλογο για βοήθεια.

Τελευταία τροποποίηση: 15/10/2016, 18:38

Διαβάστε ακόμη:

Η καλή γειτονία
Οι κυψέλες μας λίγες, μέρος να τις τοποθετήσουμε πουθενά, κάποια άλλα προβλήματα με το αυτοκίνητο δεν μας επιτρέπουν να απομακρυνθούμε από την πόλη μας, ακόμη και ο χρόνος απασχόλησης στην εργασία μας, ίσως λειτουργεί σαν απαγορευτική δέσμευση για μελίσσια.

Σχόλια