Άρθρα > Προϊόντα Κυψέλης > Γύρη

Η γύρη

Πέμπτη 5 Σεπ 2013, 22:48 | Κώστας Μυγδανάλευρος

Γύρη πολύκομπου

Πριν από δυο χιλιάδες χρόνια περίπου ο Αριστοτέλης, παρατηρώντας τις μέλισσες, έβλεπε την κίτρινη σκόνη στα σώματα τους, καθώς και τους μικρούς κίτρινους σβόλους στα πόδια τους. Πίστεψε πως αυτό ήταν η πρώτη ύλη για την κατασκευή των κηρηθρών, έτσι το βάπτισε κήρινθο. Ακόμη και σήμερα την ονομάζουν κεράθι, έστω και ελαφρά παραφρασμένα,  σε μερικά νησιά των Κυκλάδων. Εικάζεται ακόμη πως χάρη εκείνης της ονομασίας που έδωσε ο Αριστοτέλης ονομάζουμε έτσι την κηρήθρα και το κερί.

Η γύρη, η οποία δημιουργείται στους ανθήρες των λουλουδιών, μπορεί να χαρακτηρισθεί και ως το σπέρμα των φυτών. Αποτελείται από πολύ μικρούς κόκκους, τους γυρεόκοκκους, που για πρώτη φορά το 1680 περίπου περιέγραψε στο εργαστήριο του ο ερευνητής φυσιοδίφης N. Crew, με αρκετές λεπτομέρειες μάλιστα για την εποχή του. Όμως ο Langstroth, το 1823, παρατηρώντας στα μελισσοκομεία του τις μέλισσες, περιέγραψε για πρώτη φορά με λεπτομέρεια πως συλλέγουν την γύρη με το λεπτό τρίχωμα τους και την αποθηκεύουν στα καλαθάκια που έχουν στα πίσω πόδια τους.
Το πάχος των γυρεόκοκκων κυμαίνεται από 2,5 έως 250μ (μικρά)
Σπάνια μια μέλισσα μπαίνει σε κυψέλη έχοντας στο σώμα της κόκκους γύρης. Όταν την συλλέγει με τις τρίχες του σώματός της, κάθεται σε κάποιο κλαδί ή φύλλο και με τα χτένια από τα πόδια της, που διαθέτει για τον σκοπό αυτό, καθαρίζει με μεγάλη σχολαστικότητα όλη την γύρη. Την στερεώνει στα καλαθάκια των πίσω ποδιών της χρησιμοποιώντας προσκολλητικές ουσίες που βρίσκονται στο σάλιο της, καλύπτοντας με μεγάλη τέχνη κάθε γυρεόκοκκο. Ο χρόνος που χρειάζεται η μέλισσα για ένα ταξίδι συλλογής πλήρους φορτίου κυμαίνεται από την εποχή, τον καιρό και την απόσταση της ανθοφορίας από την κυψέλη. Συνήθως είναι γύρω στην μισή ώρα αλλα έχουν αναφερθεί και μικρότεροι χρόνοι αλλά και πολύ μεγαλύτεροι των δυο ωρών.

Το πάχος των γυρεόκοκκων κυμαίνεται από 2,5 έως 250μ (μικρά). Το χρώμα τους ποικίλει από το μαύρο της παπαρούνας, σε ροζ και κόκκινο του πολύκομπου, το ανοικτό κίτρινο της ντάλιας, του ταραξάκο, της ακονιζιάς, της κολοκυθιάς. Κρεμ (αρμυρίκι και κουμαριά), λευκό του βαμβακιού, της μπάμιας κλπ. Η γεύση της είναι κατά το πλείστον πικρή, αλλά υπάρχουν και φυτά, πόα συνήθως, που δίνουν γλυκιά γύρη.

Η εργασία για την οποία παράγεται η γύρη είναι η γονιμοποίησης των λουλουδιών για την παραγωγή σπόρων, οι οποίοι στην συνέχεια διαιωνίζουν το κάθε είδος φυτού. Προς αυτή την κατεύθυνση βοηθούν και τα ίδια τα φυτά αλλά και τα έντομα όπως οι μέλισσες, ήμερες και άγριες, οι χρυσόμυγες, οι βομβίνοι και εκατοντάδες άλλα είδη εντόμων της Ελληνικής φύσης.
Οι γυρεοσυλλέκτριες μέλισσες επισκέπτονται σε κάθε ταξίδι τους περίπου 300 λουλούδια για να συλλέξουν ένα πλήρες φορτίο γύρης
Τα ανεμόφιλα φυτά βασίζουν την γονιμοποίηση τους περισσότερο στην τύχη και για αυτό τον σκοπό παράγουν περισσότερη ποσότητα γύρης (κωνοφόρα) αλλά και μικρότερου μεγέθους κόκκους, για να ταξιδεύουν χιλιόμετρα μακριά.

Τα εντομόφυλλα φυτά μελισσοκομικού ενδιαφέροντος αντίθετα βασίζουν την γονιμοποίηση τους στον παράγοντα έντομο. Άγριες μέλισσες, βομβίνοι και οι κοινές μέλισσες του είδους apis melifera είναι οι ακούραστοι επικονιαστές και το σίγουρο είναι ότι δεν αφήνουν τίποτε στην τύχη, περνούν και ξαναπερνούν όλα τα άνθη κάθε δένδρου σχολαστικά. Αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την επιπλέον παραγωγή σε καρπούς, που στα οπωροφόρα φτάνει μέχρι και 80% περισσότερη σοδειά.

Οι ανθήρες είναι τα αρσενικά όργανα, τα οποία παράγουν την γύρη. Ευρίσκονται στους στήμονες των λουλουδιών και είναι πάντα δίπλα από τον θηλυκό όργανο των λουλουδιών, το οποίο λέγεται ύπερος (γυναικωνίτης, ή γυναικείο). Ο ύπερος συντίθεται από το στίγμα, το στύλο και την ωοθήκη, στην οποία δημιουργείται ο καρπός, ο οποίος περιέχει τους σπόρους για την διαιώνιση του είδους.

Οι γυρεοσυλλέκτριες μέλισσες επισκέπτονται σε κάθε ταξίδι τους περίπου 300 λουλούδια για να συλλέξουν ένα πλήρες φορτίο γύρης. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η μέλισσα έχει μεγάλη ανθική σταθερότητα, δηλαδή πάει στα άνθη ενός φυτού ξανά και ξανά για συλλογή γύρης ή νέκταρος. Η ανθική σταθερότητα είναι αυτή που βοηθά τόσο στην αυτεπικονίαση (η επικονίαση που γίνεται από μεταφορά γύρης στα άνθη του ιδίου φυτού), αλλά και στην σταυρεπικονίαση (η μεταφορά γύρης από ένα φυτό στα ίδια άνθη των διπλανών φυτών).

Γύρη ιτιάςΗ Ελληνική χλωρίδα είναι από τις πιο πλούσιες των Μεσογειακών χωρών. Σε αυτό βοηθά η μεγάλη ηλιοφάνεια, το κλίμα και τα συστατικά του εδάφους και έτσι αναπτύσσεται μεγάλος αριθμός μελιτογόνων αλλά και γυρεοδοτικών φυτών. Το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχουν τα αυτοφυή φυτά και το μικρότερο τα καλλιεργούμενα οπωροφόρα και καλλωπιστικά, στα πάρκα, στις πλατείες και στις εθνικές οδούς.

Σπάνια θα υπάρξει φυτό που να είναι μελιτογόνο και γυρεοδοτικό. Αντίθετα, δεν υπάρχει δένδρο ή φυτό που να βγάζει νέκταρ και να μην δίνει γύρη.

Θρεπτικά συστατικά
Η γύρη είναι το ψωμί των μελισσών, περιέχει πρωτεΐνες σε πολύ μεγάλη περιεκτικότητα που την έχουν μεγάλη ανάγκη για τον εξωσκελετό τους, για την παραγωγή βασιλικού πολτού, για να ταΐσουν την βασίλισσα και τον γόνο τους. Η γύρη δεν θα πρέπει να απουσιάζει από καμία κυψέλη χειμώνα καλοκαίρι, σε μικρά και μεγάλα μελίσσια μας.

Μελετώντας την γύρη διαπιστώνουμε ότι συγκριτικά με άλλα γεωργικά προϊόντα είναι πολύ ανώτερη σε συστατικά και θα πρέπει να την χρησιμοποιούμε για ανθρώπινη χρήση. Οι πολύτιμες θρεπτικές και ιαματικές ιδιότητες της την αναδεικνύουν σαν αγνή και φυσική τροφή υψηλής διατροφικής αξίας. Το βασικότερο όλων είναι ότι η γύρη περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη R, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, προστατεύοντας έτσι τον οργανισμό από τις εγκεφαλικές αιμορραγίες, μειώνει τους υψηλούς σφυγμούς της καρδιάς και συμβάλει θετικά σε μεγάλο ποσοστό στην μακροζωία των ανθρώπων που την καταναλώνουν.

Σε ίση ποσότητα γύρης και μοσχαρίσιου κρέατος, η γύρη υπερέχει 5 φορές περισσότερο σε  ισολευκίνη, λευκίνη και μεθιονίνη, 6 φορές πιο πολύ φαινυλαλανίνη και τρυπτοφάνη. Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι μία κουταλιά γύρη καθημερινώς, καλύπτει τον οργανισμό μας με τα ωφέλιμα αμινοξέα.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Από πολλούς θεωρείται σαν προϊόν φαρμακευτικό, λόγω των πολλών συστατικών του. Ανάλογα βέβαια με το είδος του φυτού που προέρχεται χαρακτηρίζεται και η περιεκτικότητα της γύρης σε ασκορβικό οξύ, καρωτίνες, χλωρογονικά και τριτερπενικά οξέα. Η γύρη της παπαρούνας, μηλιάς, αχλαδιάς και βυσσινιάς περιέχει β καροτίνη. Η γύρη της ιτιάς, της αχλαδιάς και του τριφυλλιού περιέχουν σε μεγάλη δόση φλαβονοϊδή που κατεβάζουν την χοληστερίνη, έχουν ανανεωτική, αντισκληρωτική, σπασμολυτική και προστατευτική επίδραση ακόμη και έναντι της ραδιενεργού ακτινοβολίας. Επίσης είναι κατάλληλη για την αρτηριοσκλήρυνση, δρα σπασμολυτικά στους λείους μυς του πεπτικού και του κυκλοφορικού συστήματος.
Την μεγάλη βιολογική δράση την παρέχει η γύρη όταν είναι φρέσκια.
Αγγειοσταθεροποιητικές και αντιφλεγμονικές ιδιότητες έχει η γύρη του κενταύριου, επίσης και της ιτιάς και της βυσσινιάς αλλά επιπλέον έχουν χλωρογόνα οξέα που με την σειρά τους επηρεάζουν τα χολικά οξέα, την σωστή λειτουργία των νεφρών και ρυθμίζουν ακόμη και την δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα. Η γύρη χαρακτηρίζεται για την αναβολική της δράση καθώς επίσης δρα και βιοδιεγερτικά, εφόσον εκδηλώνεται στην ανάπτυξη και στον μεταβολισμό χωρίς παρενέργειες.

Η γύρη ρυθμίζει την λειτουργία του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, διότι τα ένζυμα αμυλάση και καταλάση που περιέχει διεγείρουν την έκκριση των στομαχικών υγρών και συμβάλλουν στην ομαλοποίηση των περισταλτικών κινήσεων των εντέρων. Το δε αντιβιοτικό που περιέχει η γύρη παρουσιάζει δράση εναντίον της παθογόνου χλωρίδας του εντέρου, και αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στη θεραπεία του.

Χάρη στις βιταμίνες, αμινοξέα κλπ, έχει τονωτική και γενικά διεγερτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ ομαλοποιεί το νευρικό σύστημα. Παρά την μεγάλη σύγχρονη τεχνολογία σε μέσα και τεχνογνωσία με σοβαρές και λεπτομερέστατες αναλύσεις, δεν ήρθαν ακόμη στο φως όλα τα συστατικά της σύνθεσης της γύρης.

Η γύρη αλέθεται και μπαίνει σε διάφορα ιατρικά, διαιτητικά και βιομηχανικά προϊόντα υψηλής διατροφής για άρρωστους, αθλητές και πρωταθλητές, αλλά όχι στην Ελλάδα, στο εξωτερικό. Στην πατρίδα μας πουλιέται και αγοράζεται στην απλή φυσική της μορφή και όποιος θέλει την αλέθει μόνος του.

Η συλλογή της γύρης
Η έλλειψη γύρης από την κυψέλη έχει σαν αποτέλεσμα οι μέλισσες να θέλουν μεγάλους χρόνους παραμονής μέσα στην κυψέλη για ξεκούραση, με αποτέλεσμα την μείωση του μεγέθους των μελισσών. Στην απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσουν το μελίσσι, τραβάνε πρωτεϊνες από το δικό τους σώμα και ταΐζουν τις προνύμφες στα κελιά τους πριν τα σφραγίσουν ενώ παράλληλα σταματούν να εκκρίνουν βασιλικό πολτό για να ταΐσουν την βασίλισσα. Μη τάισμα της βασίλισσας έχει σαν τελικό αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η γέννα, μέχρι που κάποιες φορές σταματά τελείως για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν η βασίλισσα δεν γεννά οι μέλισσες την αντικαθιστούν, άδικα βέβαια γιατί εμείς δεν επιθεωρήσαμε και δεν κάναμε αυτό που έπρεπε σωστά να κάνουμε: Να βάλουμε υποκατάστατα γύρης για αναπλήρωση, έτσι ώστε να συνεχίσει το μελίσσι μας να αναπτύσσεται ομαλά και γρήγορα.

Η συλλογή αρχίζει από νωρίς την άνοιξη σε κάποιες περιοχές και φτάνει μέχρι και τον Ιούλιο. Από μέσα Απριλίου και για ολόκληρο τον Μάιο και Ιούνιο, μας δίνουν ποσότητες που φτάνουν τα 200 έως 250 γραμμάρια ημερησίως ανά κυψέλη, εφόσον βέβαια τα μελίσσια μας είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Ο Ιούλιος επίσης μπορεί να δώσει καλή ποσότητα γύρης αν κοντά στο μελισσοκομείο υπάρχουν γυρεοδοτικά φυτά. 

Το μελίσσι μπορεί άνετα να μαζέψει 4 κιλά μέσο όρο γύρη τον μήνα. Από αυτά, τα μισά είναι αρκετά για την ομαλή ανάπτυξη του. Παρόλο που αφαιρούμε την γύρη από τα πόδια των μελισσών με την παγίδα, περνά αρκετή για να δουλέψει το μελίσσι, αφού στα καλαθάκια των ποδιών τους μένουν υπολείμματα που μαζεύονται προσεκτικά μέσα στην κυψέλη.

Μπορούμε με κάποια τρικ να στρέψουμε όλες τις συλλέκτριες να ασχοληθούν με την γυρεοσυλλογή:

Αν αφαιρέσουμε τις κηρήθρες με την γύρη από την κάθε κυψέλη που έχουμε βάλει γυρεοπαγίδες, θα αυξηθεί η τάση των συλλεκτριών για γυρεοσυλλογή προς αναπλήρωση τις απολεσθείσας.

Το δεύτερο τρίκ είναι το τάισμα με σιρόπι, αν τροφοδοτήσουμε τα μελίσσια μας με σιρόπι τότε θα έχουμε τριπλάσια και τετραπλάσια απόδοση σε γυρεοσυλλογή.

Τρόπος γυρεοσυλλογής
Τοποθετούμε την γυρεοπαγίδα στην είσοδο της κυψέλης (μερικοί τύποι παγίδων έχουν τρύπες για να τις κρεμάμε). Mε την τοποθέτηση της, βάζουμε ένα πετραδάκι στο πορτάκι της εισόδου για να το κρατά ανοικτό και να συνηθίσουν οι μέλισσες να περνάνε από εκεί. Mετά από δυο ημέρες πάμε και αφαιρούμε το πετραδάκι από όλες τις παγίδες. Οι μέλισσες στην αρχή θα μαζευτούν μπροστά στην είσοδο πολλές μαζί. Σιγά σιγά, θα περνά μία μία μέσα από τις τρύπες της πόρτας στο εσωτερικό της κυψέλης για να αφήσει το φορτίο γύρης που κουβαλά. Στην προσπάθεια διέλευσης της, τα μικρά μπαλάκια παρασύρονται και πέφτουν μέσα σε ένα πλαστικό συρτάρι που υπάρχει για αυτό τον σκοπό, κάτω από την διάτρητη σήτα της πόρτας. Όταν γεμίσει το συρτάρι με γύρη, το αφαιρούμε κάθε δεύτερη μέρα πολλές φορές όταν το μελίσσι είναι δυνατό. Κάθε ημέρα μαζεύουμε σε ένα μεγάλο κουβά την γύρη από όλες τις παγίδες των μελισσιών μας. Διατηρούμε την γύρη σε θερμοκρασία από 0 έως +4 βαθμούς Κελσίου.
Τοποθετούμε τις γυρεοπαγίδες στα μελίσσια εναλλάξ (π.χ. 10 κυψέλες), πρώτα στα μονά (1, 3, 5, 7, 9) και μετά απο 2-3 ημέρες στα ζυγά (2, 4, 6, 8, 10).
Στα μέσα Απριλίου, οι περιοχές που υπάρχουν λαδανιές (κουνούκλες), δίνουν άφθονη γύρη πολύ καλής ποιότητας και σε καλό χρωματισμό, εφόσον ανθίσουν η καστανιά και η φλαμουριά μέχρι τέλος Ιουνίου. Η γύρη της καστανιάς δεν έχει ευχάριστη μυρουδιά αλλά οι μέλισσες την κουβαλούν με μεγάλη ένταση γιατί αναπτύσσουν τον γόνο τους πολύ. Είναι πράγματι πολύ θρεπτική για ανθρώπινη κατανάλωση. Πολλοί καταναλωτές προτιμούν αυτή την γύρη και την ζητούν επίμονα.

Tips

Δεν χρειάζεται να ανοίγουμε τις πόρτες των γυρεοπαγίδων για να βγαίνουν οι κηφήνες έξω κάθε δεύτερη ημέρα, γιατί σε κάθε παγίδα υπάρχουν δυο τρύπες: στην δεξιά πλευρά αλλά και στην αριστερή για τον σκοπό αυτό.

Οι νέες γυρεοπαγίδες έχουν σκέπαστρο και δεν βρέχεται η γύρη από τις συχνές απότομες ανοιξιάτικες βροχές, ούτε παγιδεύουν τους κηφήνες μέσα στην κυψέλη.

Δεν χρειάζεται να τις αφαιρούμε τελείως από τα μελίσσια στο μέσον της διάρκειας της συλλογής τους γιατί μπαίνει αρκετή γύρη μέσα στις κυψέλες.

Συλλογή γύρης στον κισσόΗ επεξεργασία της γύρης 
Αμέσως μετά την συλλογή από τα συρτάρια των γυρεοπαγίδων, η γύρη καθαρίζεται από τα μικρά κομματάκια κεριού, φτερά, πιθανόν κάποια πόδια μελισσών κλπ με την μέθοδο της φακής. Την απλώνουμε σε τραπέζι και, παίρνοντας μικρές ποσότητες μπροστά μας, ελέγχουμε και βγάζουμε τα ανεπιθύμητα τμήματα με μια λαβίδα. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο με άλλη μια μικρή ποσότητα μέχρι να την καθαρίσουμε σχολαστικά όλη.

Η υγρασία στην φρέσκια γύρη μπορεί να φτάσει το 20 έως 25%. Εκεί είναι ευάλωτη σε κάθε τύπο ζυμομύκητα, αλλοίωση και μούχλα και αν δεν την στεγνώσουμε θα αχρηστευτεί.

Η επιθυμητή υγρασία στην γύρη είναι 8 έως 10%. Κάθε ημέρα, μετά την συλλογή και τον καθαρισμό της, την απλώνουμε πάνω σε κομμάτια απορροφητικού χαρτιού ή τεμάχια κάποιων διαστάσεων από λευκό στυπόχαρτο (βιβλιοπωλείο). Μην βάζετε την γύρη πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια αν δεν είναι καθαρή γιατί λερώνει, χάνει την λάμψη της και γίνεται γκρίζα. Επίσης απορροφά την μελάνη των γραμμάτων αν την απλώσουμε σε εφημερίδα. Η θερμοκρασία του χώρου επεξεργασίας της να είναι μέχρι 25 βαθμούς.

Αφού την απλώσουμε πάνω στα απορροφητικά χαρτιά με μια ξύλινη ή πλαστική κουτάλα, την αναδεύουμε κάθε 3 με 4 ώρες ώστε να στεγνώνει ομοιόμορφα σε καλά αεριζόμενο χώρο. Θα χρειαστούν 3-4 ημέρες για να πέσει η υγρασία της στα επιθυμητά επίπεδα. Αν ο χώρος είναι πολυσύχναστος και υπάρχει σκόνη, να την σκεπάζουμε με χαρτί μετά από κάθε ανάδευση. 
Η υγρασία στην φρέσκια γύρη μπορεί να φτάσει το 20 έως 25%  και είναι ευάλωτη σε κάθε τύπο ζυμομύκητα, αλλοίωση και μούχλα.
Απαγορεύεται να απλώσουμε την γύρη στον ήλιο για στέγνωμα (σαν τον τραχανά), διότι η ακτίνες του καταστρέφουν μαζί με τα ενεργά μικρόβια και πολλές βιταμίνες και άλλα ωφέλημα συστατικά της. Μετά την αποξήρανση της καλό είναι να την καθαρίσουμε πάλι, γιατί πιθανόν να μας ξέφυγε κάτι.
Συνιστώ σε όλους τους καταναλωτές καθώς και τους νέους συναδέλφους μελισσοκόμους ποτέ να μην αγοράσουν γύρη σε σκόνη γιατί νοθεύεται πάρα πολύ εύκολα με άλευρα πολλών δημητριακών κλπ.

Η αποθήκευση της γύρης
Η αποθήκευση θα πρέπει να απασχολεί όλους όσους κάνουν γυρεοσυλλογή γιατί είναι κρίμα μετά απο κόπο τόσων ημερών ή μηνών να τους μουχλιάσει ή να ξινίσει, από λάθος ή έλλειψη γνώσης. Η σωστή αποθήκευση διατηρεί τη γύρη φρέσκια για ανθρώπινη κατανάλωση διότι τα συστατικά της παραμένουν φυσικά και αναλλοίωτα.

Επίσης να γνωρίζουνε ότι και με καλή συσκευασία και σωστή αποθήκευση η γύρη χάνει μετά τον πρώτο χρόνο αποθήκευσης της το μισό των θεραπευτικών της ιδιοτήτων και μετά από διάστημα 2 ετών δεν έχει καμία ουσία ωφέλιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό ούτε τόσο μεγάλη θρεπτική πρωτεϊνική αξία για τα μελίσσια.

Μετά από την αποξήρανση, την συσκευάζουμε σε σκουρόχρωμα βάζα (το φως καταστρέφει τα συστατικά της) ή πλαστικά δοχεία, μεγάλα ή μικρά, ανάλογα την ποσότητα που έχουμε. Διατηρούμε την γύρη σε θερμοκρασία από 0 έως +4 βαθμούς Κελσίου.

Μπορούμε να αποθηκεύσουμε την γύρη σε καταψύκτες κατά την διάρκεια συλλογής της και επεξεργασίας της αλλά και μετά την συσκευασία της.

Οι εχθροί της γύρης
Οι κατ εξοχήν κύριοι φυσικοί εχθροί της γύρης είναι αυτοί που τρέφονται από αυτήν: Ο κηρόσκορος, τα διάφορα κολεόπτερα που μπαίνουν στις κυψέλες, όπως και κάποια ακάρεα.

Τέλος, οι ζυμομύκητες, οι μούχλες και πολλά βακτήρια, προκαλούν μεταβολές και αλλοιώσεις στην γύρη κατά το πρώτο στάδιο συλλογής της, αν παραβλέψουμε την ταχεία και σωστή αποξήρανσή της.

Το κείμενο είναι γραμμένο από τον μελισσοκόμο Κ. Μυγδανάλευρο και αναρτήθηκε για πρώτη φορά στις 31 Ιαν 2006 στο site melissokomos.com

Τελευταία τροποποίηση: 13/4/2015, 12:42

Διαβάστε ακόμη:

Το ψωμί των μελισσών
Έχει αναφερθεί σαν το ψωμί των μελισσών, σαν η τροφή των 12 Ολύμπιων Θεών, σαν η πρώτη ύλη του βασιλικού πολτού, σαν η πρωτεΐνη της κυψέλης που κάνει θαύματα. Ένα έξοχο θρεπτικό προϊόν που χρησιμοποιείται παγκοσμίως ως ένα άριστο διατροφικό συμπλήρωμα.

Σχόλια