Άρθρα > Μελισσοπαίδεια > Εχθροί

Η Αράχνη

Δευτέρα 9 Φεβ 2015, 20:35 | Κώστας Μυγδανάλευρος

Σύλληψη συλλέκτριας γύρης από αράχνη Oxyopes heterophthalmus

Στους εχθρούς των μελισσών ανήκουν και οι αράχνες, εποχιακούς μεν, εχθρούς δε.

Από την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο, οι μέλισσες που συλλαμβάνονται από τις αράχνες είναι χιλιάδες. Πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε μέλισσες νεκρές στους ιστούς μέσα και δίπλα από το μελισσοκομείο μας, αλλά οι περισσότερες δεν πέφτουν στην αντίληψη μας διότι συμβαίνει να είναι μακρύτερα, σε ιστούς ή πάνω σε άνθη.
Αγγίζοντας τον ιστό καθώς πετά η μέλισσα είναι καταδικασμένη, σπάνιο να ξεφύγει από αυτό το δίχτυ θανάτου
Το μετάξι των αραχνών είναι ένα από τα 7 θαύματα του ζωικού βασιλείου που μας περιβάλει. Το θαυμαστότερο όλων όμως είναι ότι, ένα μικρό ζωύφιο πολλές φορές μικρότερο και από 1-2 χιλιοστά, μπορεί και παράγει μία ουσία που ο άνθρωπος παρ'όλη την τεχνογνωσία και την εξίσου τεράστια τεχνολογία του είναι ανίκανος να την κάνει. Η ουσία αυτή είναι ποιο σκληρή, ποιο ισχυρή και ποιο εύκαμπτη από οτιδήποτε ανάλογο (με τις ίδιες διαστάσεις) υλικό έχει κάνει μέχρι σήμερα ο άνθρωπος.

Ένα από τα καταπληκτικά πράγματα που κάνει τις αράχνες σεβαστές στον χώρο των κυνηγών του ζωικού βασιλείου είναι η δυνατότητα τους να κάνουν το μετάξι και να στήνουν περίτεχνα τον εκπληκτικό ιστό τους.

Αράχνη Argiope lobata περιτυλίγει με τον ιστό της συλλέκτριαΤρόπος σύλληψης των μελισσών από τις αράχνες
Τις αράχνες τις χωρίζουμε σε δύο κατηγορίες,  σε ενεργούς κυνηγούς και ενεργητικούς κυνηγούς, ή με άλλα λόγια αυτές που χρησιμοποιούν το μετάξι τους για να πιάσουν την τροφή τους και αυτές που δεν το χρησιμοποιούν. Οι τελευταίες είναι εξίσου αποτελεσματικές στην σύλληψη των εντόμων και χωρίς ιστό.

Οι μέλισσες μας κινδυνεύουν και συλλαμβάνονται από τα παρακάτω είδη:

Τις αράχνες καβούρια (Crab spiders) Οικογένεια Tomisidae (2.024 είδη), και

τις αράχνες άλτες (Jumping spiders). Οι αράχνες άλτες είναι η οικογένεια Salticidae, η οποία με 4.869 μέλη είναι η μεγαλύτερη ενιαία οικογένεια των αραχνών στον κόσμο.

Μερικά όμως είδη αραχνών στήνουν τους μεταξένιους ιστούς τους μπροστά, πίσω ή δίπλα από τις κυψέλες μας, σε τέτοια σημεία που κάποιες φορές είναι αδύνατη η είσοδο των μελισσών στην κυψέλη χωρίς να αφήσουν πάνω στους κολλώδεις ιστούς πότε την γύρη που κουβαλάνε, πότε κάποιο πόδι τους, πότε ακόμη και την ζωή τους.

Οι αράχνες συνήθως περιμένουν πάνω στα ανθισμένα λουλούδια. Κάποιες φορές αφήνουν οσμές που μοιάζουν στις φερομόνες του αρσενικού ή θηλυκού κάποιων εντόμων. Άλλο είδος αράχνης διαθέτει μιμητικές ικανότητες που οφείλονται στα χρωματοφόρα κύτταρα της επιδερμίδας της, άλλοτε γίνεται ροζ, άλλοτε λευκή και άλλοτε κίτρινη. Παίρνει το χρώμα του άνθους και δεν είναι εύκολα διακριτή από τα έντομα που τα επισκέπτονται για το νέκταρ και την γύρη.

Τα στοματικά μόρια και το κεντρί της συλλέκτριας,σε πλήρη έκταση, από το δηλητήριο μιας αράχνης Synema globosum και το κεντρί Ένα απλό δάγκωμα είναι αρκετό για να παραλύσει το έντομο. Η νευροτοξίνη που παρέχεται στο θύμα το θέτει εκτός μάχης ακαριαία. Συνήθως όμως επιτίθεται στην μέλισσα την ώρα  που δεν προσέχει, καθώς απλώνει την προβοσκίδα της να πάρει το νέκταρ. Καθώς είναι σκυμμένη, με μεγάλη άνεση την δαγκώνει στο πάνω μέρος της πλάτης της και ακριβώς κοντά στην βάση του κεφαλιού της. Η μέλισσα παραλύει και σιγά-σιγά σταματά να κινείται. Στην αρχή προσπαθεί να πετάξει, κουνώντας χωρίς ρυθμό και πολύ σιγανά πότε το ένα και πότε το άλλο τα φτερά της. Το τέλος έρχεται γρήγορα γιατί δηλητηριάζεται όλος ο οργανισμός της μέλισσας, αυτό γίνεται αντιληπτό αμέσως από τον καθένα, διότι η μέλισσα πεθαίνει με την προβοσκίδα της έξω.

Το μέγεθος της αράχνης δεν παίζει κανέναν ρόλο στην σύλληψη των μελισσών. Πολύ μικρές σε μέγεθος αράχνες μπορούν εύκολα να συλλάβουν μέλισσες και βομβίνους πολλές φορές μεγαλύτερες τους.
Ένα απλό δάγκωμα είναι αρκετό για να παραλύσει το έντομο. Η νευροτοξίνη που παρέχεται στο θύμα το θέτει εκτός μάχης ακαριαία
Με την αρχική ακινησία της μέλισσας μετά το δάγκωμα της, κάποια είδη αραχνών την τυλίγουν αμέσως ολόκληρη με τον μεταξένιο ιστό τους. Το σάβανο αυτό γύρω από το σώμα της μέλισσας λειτουργεί σαν αποθηκευτικός χώρος αλλά και σαν χύτρα βρασίματος. Αφήνεται μέχρι να ενεργήσουν τα ένζυμα και οι χωνευτικοί χυμοί που περάσανε από την αράχνη στο εσωτερικό της μέλισσας.

Κατα την διάρκεια επιθεώρησης μια Neoscona adianta κάνει βόλτες πάνω σε μια κηρήθρα Η αράχνη πάντα παρατηρεί τα θύματα της, αν συνεχίζουν να κινούνται, τα δαγκώνει αρκετές επιπλέον φορές κατά διαστήματα.

Όπως όλοι οι νεκροί οργανισμοί όταν εκτεθούν στον ήλιο παθαίνουν τον λεγόμενο τυμπανισμό, έτσι και με το σώμα της μέλισσας. Πλην όμως δεν μπορεί να τυμπανισθεί, καθόσον δεν το επιτρέπουν τα μεταξένια νήματα του ιστού που την περιτυλίσσει (σάβανο). Δημιουργείται στο εσωτερικό της μια μικρή πίεση των χυμών της (κάτι σαν σούπα) και μόλις αρχίσει να την ρουφά η αράχνη, τότε οι χυμοί μεταφέρονται από την μέλισσα στην αράχνη και σε μικρό χρονικό διάστημα μένει μόνον το κέλυφος (εξωσκελετός) της μέλισσας μέσα στο μικρό κουκούλι της.

Τελευταία τροποποίηση: 23/5/2015, 20:37

Διαβάστε ακόμη:

Σερσένι ή σκούρκος
Η μεγάλη κίτρινη σφήκα ή σερσένι, ή σκούρκος ή κουρκούμπανος (και άλλα ονόματα). Είναι πραγματικά μια μεγάλη απειλή για κάθε μελισσοκομείο. Μια φωλιά από τέτοιες μεγάλες σφήκες μπορεί να διαλύσει στην κυριολεξία μια κυψέλη μεσαίας δυναμικότητας σε λίγες ώρες.

Αχερόντια ατροπός
Θεωρείται εχθρός της μέλισσας από λάθος αφού δεν πειράζει καθόλου τις μέλισσες αλλά ασχολείται μόνον με το μέλι όταν καταφέρνει να μπει στην κυψέλη. Φτάνει να τρώει ...

Μύγα ληστής (Robber fly)
Δεν έχει δοθεί λαϊκή μελισσοκομική ονομασία στην χώρα μας για το παρακάτω έντομο-εχθρό των μελισσών μας, έτσι το όνομα για να το ξεχωρίζουμε θα το πάρουμε από τα χαρακτηριστικά του εντόμου, βαπτίζοντας το, μύγα ληστή...

Ο Μάντης
Στην Ελλάδα και την Κύπρο τον Μάντη τον γνωρίζει ο λαός με διάφορες ονομασίες, προσευχητής, ικέτης, αλλά και σαν το αλογάκι της Παναγίας. Τα ονόματα αυτά τα έλαβε προφανώς λόγω του ταπεινού προφίλ που παρουσιάζει η όλη στάση του.

Το μικρό σκαθάρι της κυψέλης
Παρασιτικό νόσημα που μολύνει την κυψέλη σε κατάσταση προνύμφης. Σε περίπτωση αναγνώρισής του απαιτείται η αναφορά του στις αρμόδιες υπηρεσίες σύμφωνα με ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Ο Κηρόσκορος
Ο κηρόσκορος είναι μια νυκτόβια πεταλούδα που δραστηριοποιείται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπερνά τους 12 βαθμούς Κελσίου. Η επιστημονική του ονομασία είναι Galleria mellonela. Μετά τον μήνα Μάιο ή από μέσα Απριλίου αρχίζουν και γεννούν μέχρι ...

Σχόλια