Άρθρα > Μελισσοπαίδεια > Εχθροί

Μύγα ληστής (Robber fly)

Τρίτη 17 Σεπ 2013, 20:53 | Κώστας Μυγδανάλευρος

Η 'μύγα ληστής' επιτίθεται σε μια μέλισσα

Δεν έχει δοθεί λαϊκή μελισσοκομική ονομασία στην χώρα μας για το παρακάτω έντομο-εχθρό των μελισσών μας, έτσι το όνομα για να το ξεχωρίζουμε θα το πάρουμε από τα χαρακτηριστικά του εντόμου, βαπτίζοντας το, σουβλί ή μαύρο καλαμάκι ή από την μετάφραση της διεθνούς ονομασίας του, μύγα ληστή.

Κατάταξη
Υποκατηγορία: Brachycera
Οικογένεια: Asilidae
Διεθνής ονομασία: Robber fly

Επιχειρώ ταπεινά την Πρώτη Αναφορά στον χώρο της Ελληνικής Μελισσοκομίας, περιγραφή της Μύγας-Ληστή, σαν εποχιακό έντομο εχθρό των μελισσών. Μπορεί ο καθένας να την πιάσει πολύ εύκολα στα χέρια του. Δεν τρομάζει, έτσι μπορούμε να το φωτογραφήσουμε και να το μελετήσουμε πολύ εύκολα.

Την θεωρώ από τους πονηρούς και αθόρυβους εχθρούς των μελισσών μας. Κάποιες χρονιές που ευνοείται από τις καιρικές συνθήκες πολλαπλασιάζεται σε μεγάλους πληθυσμούς και αλίμονο στα έντομα που θα βρεθούν στο διάβα τους.  Από χρυσόμυγες, μικρές ακρίδες, μύγες, χρυσοκάνθαρους, μέλισσες, σφήκες, τζιτζίκια, σκόρους μέχρι και αράχνες συμπεριλαμβάνει το μενού της.

Γενικά
Πρόκειται για ένα έντομο πολύ δυνατό και φοβερά αρπακτικό. Δεν αναγράφεται σε κανένα απολύτως Ελληνικό μελισσοκομικό έντυπο (βιβλίο ή περιοδικό), ούτε γίνεται απλή αναφορά του ονόματος του και περιγραφή του έστω σαν εποχιακός εχθρός της μέλισσας (μέχρι το 2005). Οφείλω να πω πως χρόνια τώρα παρακολουθώ καθημερινά από το δεύτερο 15νθήμερο του Μαΐου ως και αργά τον Ιούλιο, να κάνει θραύση στις μέλισσες των μελισσοκομείων μου.
Η μύγα ληστής, συλλαμβάνει τις μέλισσες κατά την διαδικασία τις επιστροφής τους στην κυψέλη, μετά από την βοσκή τους, που είναι αργοκίνητες και με γεμάτο τον πρόλοβο σε νέκταρ.
Τα στοματικά μόρια αυτής της μύγας έχουν τροποποιηθεί δια μέσου των εκατομμυρίων ετών και γίνανε σαν λεπτό ράμφος. Οι μύγες ληστές ήταν σεβαστές από τους αρχαίους Αιγυπτίους που είχαν από νωρίς παρατηρήσει τον τρόπο δράσης τους και τα απένειμαν σαν στρατιωτική τιμή υπό μορφή χρυσού κρεμαστού κοσμήματος σε κάποιους στρατιώτες τους για ξεχωριστές πράξεις ανδρείας και τόλμης.

Το σώμα τους χωρίζεται σε τρία ξεχωριστά και ευδιάκριτα τμήματα, αυτό του κεφαλιού με το ισχυρό ράμφος, τον ογκώδη θώρακα που ευρίσκονται τόσο τα τρία ζεύγη ποδιών όσο και τα φτερά και τέλος η μακρουλή και σουβλερή κοιλιά.Ο θώρακας και τα πόδια τους είναι τριχωτά. Η κοιλία τους είναι μακριά και λεπτή, χωρίζεται σε 7 τμήματα τόσο στο θηλυκό όσο και στο αρσενικό. Οι προνύμφες τους ζουν στο χώμα και σε σάπια ξύλα, πεσμένους γέρικους κούφιους και ξερούς κορμούς.

5 μάτια
Όλες οι μύγες ληστές είναι πολύ δυνατές, έχουν 3 ζεύγη δυνατά ψηλά και ακανθωτά πόδια που ακινητοποιούν το θύμα τους όπως και πυκνό τριχωτό μουστάκι στο έμπροσθεν μέρος της κεφαλής τους για να αποφεύγουν πιθανά τσιμπήματα και χτυπήματα από τα θύματά τους. Στο πάνω μέρος και ανάμεσα από τα μεγάλα μάτια τους υπάρχουν ακόμη 3 μικρά μάτια όπως περίπου και της μέλισσας. Τα μεγάλα μάτια είναι σύνθετα όπως της μέλισσας, αποτελούνται από χιλιάδες ομματίδια, ενώ τα υπόλοιπα είναι μικρότερα. Όλα μαζί την βοηθούν και βλέπει κάθε κίνηση εντόμου που πετά σε αρκετή απόσταση. Έχει ακόμη 2 κεραίες κοντές, που αποτελούνται η κάθε μία από 3 στοιχεία. Στο μπροστινό και κάτω μέρος του κεφαλιού της μύγας ληστή εξέχει η προβοσκίδα. Είναι ένα κοντό αλλά φοβερά ισχυρό όργανο με το οποίο διαπερνά τον εξωσκελετό των εντόμων θυμάτων.

Μύγα ληστής(Robber fly)Το μήκος της μύγας ληστή που θανατώνει τις μέλισσες μας είναι 2,5 εκατοστά, το χρώμα της ποικίλει από καφέ σκούρο μέχρι σταχτί και από κοκκινοπορτοκαλί μέχρι κιτρινόμαυρο. Κάποια είδη είναι φοβερά γρήγορα και ευκίνητα αλλά υπάρχουν και κάποια είδη που είναι αργά. Σπάνια κάθονται σταθερά σε ένα μέρος, είναι αεικίνητα. Υπάρχουν είδη μύγας ληστή που το μήκος του σώματος τους είναι 1,5 εκ., μέχρι το είδος Promachus που ζει στην Αυστραλία και έχει 7,5 εκατοστά μήκος.

Κανένα είδος μύγα ληστή δεν τρέφεται με άλλες τροφές παρά μόνον με ζωντανά έντομα που συλλαμβάνουν οι ίδιες. Δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την οικογένεια κάποιου είδους σφήκας όπως πιθανόν πιστεύουν μερικοί.

Τρόπος επίθεσης
Αν και είναι είδος μύγας που περισσότερο ευρίσκεται και ζει στα δάση, εν τούτοις συχνά εγκαθίσταται γύρω γύρω, δίπλα ή μέσα στα μελισσοκομεία μας, προτιμά να κρύβεται ανάμεσα στα ψηλά χόρτα για να επιτίθεται απαρατήρητη και να αιφνιδιάζει τα θύματα της. Είναι εξίσου ικανή όπως και οι Μεγάλες Κίτρινες Σφήκες, στην σύλληψη των εντόμων, ακόμη και μεγαλύτερα από την ίδια. Όταν ευρίσκονται μέσα στο χώρο του μελισσοκομείου και δεν τις ενοχλήσει ο μελισσοκόμος κάνουν ζημιά στις συλλέκτριες.

Με φοβερή πτητική ικανότητα και επιδεξιότητα ή μύγα ληστής συλλαμβάνει τις μέλισσες κατά την διαδικασία τις επιστροφής τους στην κυψέλη. Συνήθως μετά από την βοσκή τους, που είναι αργοκίνητες και με γεμάτο τον πρόλοβο σε νέκταρ. Το ύψος που αρέσκεται να επιχειρεί τις συλλήψεις των μελισσών είναι σχετικά χαμηλό 0,50 έως 0,80 εκ. από το έδαφος και κατά την κάθοδο, τότε ακριβώς που αρχίζει και μειώνει η μέλισσα την ταχύτητά της για να προσγειωθεί στην σανίδα εισόδου της κυψέλης. Σπάνια συλλαμβάνει μέλισσες ενώ αυτές ευρίσκονται πάνω σε κάποιο άνθος, τις προτιμά σε κίνηση.

Εκχύνουν το σάλιο τους που περιέχει επίσης ισχυρή νευροτοξίνη και πρωτεολυτικά ένζυμα που παραλύουν σχεδόν ακαριαία και χωρίς καμία αντίδραση διαφυγής τα θύματα. Ταυτόχρονα αφομοιώνουν το εσωτερικό τους. Η μύγα ληστής σε λίγη ώρα δεν έχει τίποτε άλλο να κάνει παρά να ρουφήξει με το σαν καλαμάκι ράμφος της τον εσωτερικό χυμό τους.
Υπάρχουν πάνω από 7.000 διαφορετικά είδη παγκοσμίως, πάνω από 500 είδη υπάρχουν στην Ευρώπη και άλλα 1000 είδη στην Βόρεια Αμερική.
Στην Ελλάδα δεν γνωρίζω επίσημα πόσα είδη μύγας ληστή υπάρχουν (γνωρίζω κάποια είδη που με μια απλή ματιά φαίνονται παρόμοια και είναι πολύ δύσκολο να προσδιορισθούν) . Τα υπόλοιπα είδη είναι απλωμένα γεωγραφικά από την Αφρική μέχρι την Ιαπωνία, συμπεριλαμβανομένης και της Ινδίας.

Το κείμενο είναι γραμμένο από τον μελισσοκόμο Κ. Μυγδανάλευρο και αναρτήθηκε για πρώτη φορά στις 29 Απρ 2006 στο site melissokomos.com

Τελευταία τροποποίηση: 23/5/2015, 20:39

Διαβάστε ακόμη:

Σερσένι ή σκούρκος
Η μεγάλη κίτρινη σφήκα ή σερσένι, ή σκούρκος ή κουρκούμπανος (και άλλα ονόματα). Είναι πραγματικά μια μεγάλη απειλή για κάθε μελισσοκομείο. Μια φωλιά από τέτοιες μεγάλες σφήκες μπορεί να διαλύσει στην κυριολεξία μια κυψέλη μεσαίας δυναμικότητας σε λίγες ώρες.

Αχερόντια ατροπός
Θεωρείται εχθρός της μέλισσας από λάθος αφού δεν πειράζει καθόλου τις μέλισσες αλλά ασχολείται μόνον με το μέλι όταν καταφέρνει να μπει στην κυψέλη. Φτάνει να τρώει ...

Ο Μάντης
Στην Ελλάδα και την Κύπρο τον Μάντη τον γνωρίζει ο λαός με διάφορες ονομασίες, προσευχητής, ικέτης, αλλά και σαν το αλογάκι της Παναγίας. Τα ονόματα αυτά τα έλαβε προφανώς λόγω του ταπεινού προφίλ που παρουσιάζει η όλη στάση του.

Το μικρό σκαθάρι της κυψέλης
Παρασιτικό νόσημα που μολύνει την κυψέλη σε κατάσταση προνύμφης. Σε περίπτωση αναγνώρισής του απαιτείται η αναφορά του στις αρμόδιες υπηρεσίες σύμφωνα με ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η Αράχνη
Από την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο, οι μέλισσες που συλλαμβάνονται από τις αράχνες είναι χιλιάδες. Πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε μέλισσες νεκρές στους ιστούς μέσα και δίπλα από το μελισσοκομείο μας, αλλά οι περισσότερες δεν πέφτουν στην αντίληψη μας διότι ...

Ο Κηρόσκορος
Ο κηρόσκορος είναι μια νυκτόβια πεταλούδα που δραστηριοποιείται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπερνά τους 12 βαθμούς Κελσίου. Η επιστημονική του ονομασία είναι Galleria mellonela. Μετά τον μήνα Μάιο ή από μέσα Απριλίου αρχίζουν και γεννούν μέχρι ...

Σχόλια