Άρθρα > Μελισσοπαίδεια > Βοηθητικές Ανθοφορίες

Κατσίδα

Τρίτη 4 Μαρ 2014, 13:20 | Κ. Μυγδανάλευρος

Συλλέκτρια νέκταρος πάνω σε άνθος Kατσίδας (Crocus bulbocodium)

Η κατσίδα είναι ένα είδος κρόκου, συγκεκριμένα του κρόκου του βολβώδη (Crocus bulbocodium). Ανθίζει από Ιανουάριο στα νότια της χώρας μας και κλιμακώνεται η ανθοφορία του μέχρι τον Μάρτιο στα βόρεια και ημιορεινά.

Ο Κρόκος ο βολβώδης είναι κοινό είδος σε όλη την Μεσόγειο και σε κάποιες χώρες των Βαλκανίων. Χαρακτηριστικό στην αναγνώριση του είδους είναι οι λευκοί στήμονες, υψηλότεροι από τα στίγματα, και τα τρία χρώματα των ανθών, κίτρινο, λευκό και γαλάζιο.

Η ονομασία κατσίδα της δόθηκε διότι έχει μικρό μίσχο. Άλλες κατά τόπους ονομασίες είναι κρόκος πλατύφυλλος, ρωμαλιό, ιξιά, ρομούλα, κροκάκι, κλπ.

Το όνομα του προέρχεται από την Ελληνική μυθολογία, ο Κρόκος ήταν αγαπητός φίλος του Ερμή, μια ημέρα που οι δύο φίλοι παίζανε, ο Ερμής κατά λάθος χτύπησε τον φίλο του στο κεφάλι και τον σκότωσε. Στο σημείο του ατυχήματος φύτρωσε ένα όμορφο λουλούδι, το ονόμασαν κρόκο προς τιμήν του άτυχου νεαρού φίλου του Ερμή.
Στην Ελλάδα φύονται 14 είδη κρόκου από τα 70 διαφορετικά είδη που ευδοκιμούν σε όλη την Ευρώπη
Άλλη εκδοχή του ονόματος είναι πως ο Κρόκος ήταν ένας όμορφος νεαρός. Επειδή η Νύμφη Σμίλακα αρνήθηκε την αγάπη του ζήτησε από τους θεούς να τον μεταμορφώσουν σε λουλούδι. Οι θεοί άκουσαν την παράκληση του νέου και τον απάλλαξαν από τον πόνο της ψυχής του μεταμορφώνοντας τον στο ομώνυμο φυτό.

Η Σμίλαξ, μην αντέχοντας το κακό που προκάλεσε, παρακάλεσε και εκείνη τους θεούς να την κάνουν φυτό, ελπίζοντας πως θα ήταν κοντά στον Κρόκο που την αγάπησε. Οι θεοί άκουσαν τις φωνές της και την μεταμόρφωσαν στο ομώνυμο γνωστό μας αναρριχώμενο φυτό Σμίλαξ (Σμίλαξ η τραχεία, ασπίρα, αρκουδόβατος, ουρβιά). Οι θεοί την εισάκουσαν αλλά και την τιμώρησαν, έτσι όσο και να θέλει να είναι κοντά στον Κρόκο που την αγάπησε, δεν μπορεί, γιατί όσο μεγαλώνει να τον πλησιάσει, τόσο αναρριχάται και απομακρύνεται. 

Στην Ελλάδα φύονται 14 είδη κρόκου από τα 70 διαφορετικά είδη που ευδοκιμούν σε όλη την Ευρώπη. Ελληνικά είδη είναι Crocus cartwrightianus, Crocus tournefortii, C. Graecus, C. Sativus (από τα άνθη αυτών παίρνουμε το σαφράν), Crocus chrysanthus με το χρυσό-κροκί χρώμα τους, τα επόμενα δύο είδη είναι ιθαγενή στην χώρα μας, Crocus olivieri και Crocussieberi. Αυτά τα είδη στο ριζικό τους σύστημα έχουν βολβούς, οι οποίοι είναι αρτύσιμοι και πολλοί νόστιμοι. Πολλά από αυτά ανθίζουν στις αρχές της άνοιξης και κάποια άλλα ανθίζουν το φθινόπωρο.

Μελισσοκομικό ενδιαφέρον
Η πρώιμη βοηθητική ανθοφορία του Κρόκου του βολβώδη (Crocus bulbocodium ή romulea ή ixia ή trichonema) είναι πολύ σημαντική διότι δίνει την ευκαιρία να γεμίσουν τα πλαίσια με γύρη και νέκταρ. Η είσοδος φρέσκιας γύρης μέσα στην κυψέλη, διεγείρει την βασίλισσα και αυξάνει την γέννα της. Έτσι, μεγαλώνοντας η ημέρα μεγαλώνει και η έκταση του γόνου, αυξάνει ο πληθυσμός, μεγαλώνει το μελίσσι. Καλό είναι να έχει πάντα χώρο για γέννα η βασίλισσα, γιατί όταν μπαίνουν μεγάλες ποσότητες γύρης, γεμίζουν τα στεφανώματα και δεν βρίσκει άδεια καθαρά κελιά να γεννήσει.

Η κατσίδα ανοίγει το άνθος της το πρωί, όταν ο ήλιος ζεστάνει την ατμόσφαιρα. Αφού απομακρυνθεί η πρωινή δροσιά και όταν ο ήλιος αρχίζει να πέφτει προς την δύση, κλείνει τα πέταλα, μην αφήνοντας την υγρασία να περάσει στο εσωτερικό της. Ακόμη και αν κατά την διάρκεια της ημέρας πέσει βροχή, τα άνθη της παραμένουν ερμητικά κλειστά, περιμένοντας τον ήλιο για να ανοίξουν ξανά.

Τελευταία τροποποίηση: 13/5/2016, 13:20

Διαβάστε ακόμη:

Κρανιά
Γίνεται δένδρο με πλούσιο και πυκνό φύλλωμα που, όταν βρεθεί σε κατάλληλο έδαφος, φτάνει σε ύψος τα 3 - 4 μέτρα. Το ξύλο του έχει χρησιμοποιηθεί στην αρχαιότητα. Καλό είναι να υπάρχουν κρανιές κοντά σε κάθε σταθερό μελισσοκομείο.

Βερονίκη
Είναι μονοετές ζιζάνιο της γεωργίας αλλά και της ανθρώπινης αγροτικής απασχόλησης. Βρίσκεται σε παρτέρια, χωράφια. Τα άνθη είναι μικρά μπλε, μοβ ή ιώδεις, με 4 πέταλα και σέπαλα και δύο ανθήρες.

Ανεμώνη
Εκατόν πενήντα περίπου διαφορετικά είδη αυτοφυούς ανεμώνης υπάρχουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλά από αυτά είναι δηλητηριώδη, κάποια άλλα διαθέτουν φαρμακευτικές ιδιότητες. Τις βρίσκουμε με πολλούς διαφορετικούς χρωματισμούς, από κόκκινα άνθη μέχρι μπλε.

Τσιντόνια
Θάμνος εύκολης ανάπτυξης σχεδόν σε όλα τα εδάφη. Τα άνθη της, κόκκινα με κίτρινους στήμονες. Προτιμά ηλιόλουστες θέσεις για να αναπτυχθεί γρήγορα. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με παραφυάδες και μοσχεύματα. Φτάνει σε ύψος τα τρία μέτρα περίπου. 

Φτελιά
Η φτελιά ή καραγάτσι είναι δένδρο που ευρίσκεται σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Είναι ανεμόφιλο αλλά βοηθιέται και από διάφορα έντομα για την επικονίαση του. Τα άνθη του είναι χωρίς πέταλα, το ύψος τους ξεπερνά εύκολα τα 15 μέτρα.

Στελλάρια
Κάποιοι την ονομάζουν και φαρμακευτική, ζιζάνιο χρήσιμο στους μελισσοκόμους αλλά και στην παραδοσιακή φαρμακευτική. Η περίοδος άνθισής της είναι γύρω στους 10 μήνες, με πρώτο τον μήνα Μάρτιο. Αρχές άνοιξης τα πρώτα άνθη.

Σχόλια